Interview.

Bij het zien van haar werken komen meteen  een aantal  vragen op. Een interview met Betje Muiket door Marc Marc, kunstenaar en fotograaf van de werken.

Het Schip

Hoe groot zijn de werken?

“Zo groot als je ze wilt zien.”, is haar antwoord.  Het blijkt een vraag te zijn die iedereen meteen stelt. Logisch natuurlijk als men bedenkt dat bij het zien van de foto’s van haar werken ze meters hoog lijken. “Als ik zou zeggen dat ze 3 cm hoog zijn, zou dat dan wat uitmaken?  Voor de presentatie middels de fotografie niet, want dat geeft de monumentaliteit van de werken juist weer zoals ze bedoeld zijn.”

Kan je wat vertellen over  hoe je te werk bent gegaan?

“Het begint met een stuk koper. Dat kan een afval stuk zijn of een op een bedoelde maat geknipte koperplaat.” Vervolgens zaag en knip ik het in, buig de verschillende delen in allerlei richtingen totdat ik een vorm heb die me bevalt.

Dat klinkt lekker makkelijk.

“En dat is het ook. Een schilder smeert of kwast toch gewoon ook verf op een doek?”

Dat meen je niet.

“In essentie wel. Natuurlijk laat ik gemakshalve weg dat de techniek hier in dienst staat van een creatief proces dat zich zo makkelijk laat beschrijven.”

Heb je van te voren al een idee wat je gaat maken?

“De ene keer wel, de andere keer niet. Het kan beginnen met een plaat koper waar ik op gevoel van een ingeving insnijdingen maak. Ik knip of slijp deze, al naar gelang wat nodig is om deze te maken. Volgens een zelfde creatief proces begin ik buigen. Bij iedere buiging bekijk ik het resultaat van alle kanten en zo ontstaat gaande weg een sculptuur. Van het een komt het ander. Heb ik iets gemaakt dat volledig op gevoel is gemaakt, dan kan de daarop volgende gebaseerd zijn daarop en ligt er een duidelijker plan om mee aan te vangen. Experimenteren zonder een plan, gewoon om te kijken wat er ontstaat is werkwijze die ik inspirerend vind. Een soort van zelfinspiratie.”

Een aantal van jouw werken kunnen op verschillende manieren  gezet worden.

“Ja, staand of liggend in verschillende varianten. Daar probeer ik ook op te buigen. De Spoorzoeker is daar een mooi voorbeeld van. Die kan staan alsof hij aan het lopen is op twee poten of  gelegd worden als ware het een beest dat aan het snuffelen is. Vanuit verschillende kijkhoeken levert dat verassend afwisselende beelden op waarbij je moeilijk kan voorstellen dat het om hetzelfde werk gaat.”

Spoorzoeker	Spoorzoeker
Spoorzoeker	Spoorzoeker

Hoe emailleer jij vervolgens de werken?

“Het koper heeft in eerste instantie een eerste ovengang gehad als platte plaat om de oxidatie laag eraf te branden. Daarna wordt het fijn geschuurd.
Het is natuurlijk duidelijk dat ik de 3D-werken niet zomaar kan poederen.  Ik gebruik schilderemaille. Het object moet van verschillende kanten  geëmailleerd worden en daarvoor zijn een aantal sessies nodig die ook nodig zijn bij 2D-emaille . 
Eerst breng ik een grondlaag aan met schilderemaille. Dat moet in twee of drie keer. Iedere kant laat ik dan drogen en pak vervolgens andere kant. Als het hele object is beschilderd en gedroogd gaat het de oven in. Bij het aanbrengen van de daaropvolgende kleuren is het van belang welke kleuren gecombineerd kunnen worden in een enkele ovengang. Sommige kleuren bijten elkaar in de oven. Dat heb ik proefondervindelijk uit gevonden. Hierbij verschilt dat ook nog een van het merk poeder.”

Welke oventemperatuur gebruik je?

“Dat varieert tussen de 720 en 800 graden. De combinatie van de tijd dat ik het in de oven wil hebben en de temperatuur van de oven op het moment dat ik ‘m open zet om er iets in te schuiven, het oppervlak van het object en in welke fase van de verschillende ovengangen  is, zijn variabelen die het moeilijk maken om daar een exacte formule voor te geven.
Als men bijvoorbeeld een laag wil bakken in een vroeg stadium, dan kan het bijvoorbeeld kort in de oven op een hoge temperatuur. Niet helemaal uit laten bakken omdat bij een volgende sessie dat kan gebeuren. Dat maakt in het eindresultaat nogal uit. Het is ook hier een kwestie van veel experimenteren.”

Het lijkt me nogal lastig om tevoren niet precies te weten hoe iets uit de oven komt.

Ja, maar dat is ook een van de charmes van het emailleren als je van experimenten houdt. Het is altijd weer spannend hoe iets uit de oven komt.  Het kan tot verassingen leiden die men dan kan gaan proberen beter te beheersen.  Het emailleren op zich als techniek zie ik er als een van materialen en gereedschappen beheersen.  Daarmee is nog niet direct een geslaagd product van creatieve nood gemaakt.

Wat adviseer je aan nieuwelingen om mee te beginnen?

“Het kan niet simpel genoeg zijn waarmee begonnen wordt. In eerste instantie uitgaan van wat de bestaande theorie voorschrijft uit proberen te voeren en daarna eens lekker eigenwijs gaan doen omdat bijvoorbeeld de ene oven de andere niet is. Maak een simpel twee-kleuren ding; een grondlaag en daarna een eenvoudige toevoeging in een contrasterende kleur. Die toevoeging kan bestaan uit glaskraaltjes, een paar simpele lijnen schilderen met schilderemaille of het bepoederen van een  deel door gebruik te maken van een papieren mal waar een figuur is uitgesneden. Hou het vooral simpel en herhaal zo’n experiment met verschillende oventemperaturen en tijden. Leer de oven en de poeders kennen. Het maken van bijvoorbeeld een kleurvoorbeeld van een bepaalde poeder is ook al een leuke manier om te beginnen.”

Over poeders gesproken, welke gebruik je?

“Sinds kort de poeders van Waterman, vooral als schilderemaille. Daar durf ik wel reclame voor te maken. Ik heb er tot nu toe hele goede ervaringen mee.”

Wel ja, nog meer reclame?

“Jazeker. De service vind ik ook uitstekend.”

Kamerscherm

Netwerk van wegen

Ik zie dat jij ook koperdraden gebruikt op een nogal alternatieve wijze. Hoe zit dat?

Bij de z.g. cloisonné-methode worden koper of zilverdraden gebruikt om tot scherpe verhoogde afscheidingen te komen die strak in te vullen zijn. Een versimpeling daarvan kan door inkepingen aan de randen van het koperobject te maken en dan met koperdraad wikkelingen te maken die van voor naar achter en weer terug lopen. Die strakke lijnen kan je een beetje naar een richting trekken om het speelser te maken. Na de eerste ovengang liggen de koperdraden verankert in de grondlaag en kunnen de vlakken tussen de draden nar hartenlust worden ingevuld met schilderemaille – al dan niet heel precies of vrijelijk. Die koperdraden worden zwart door het bakken en kunnen later al dan niet worden schoongemaakt om de koperkleur weer terug te krijgen. Ze kunnen ook met wat kracht er weer vanaf  getrokken worden. Dan hou je ‘slootjes’ over.

Wat zijn je toekomstplannen?

“Schaalvergroting.” Nog groter?  Ze waren toch al groot? “Dat ze groot zijn heb je mij niet horen zeggen, wel dat ze monumentaal zijn en zich daarvoor lenen op te schalen. Ik ben nu bezig om de Spoorzoeker naar een hoogte van een meter te krijgen.”

Dat past toch niet in jouw ovens?

Nee. Het zou dan met een open vlam kunnen maar,  daar heb ik nog geen ervaring mee. Het eerste dat ik moet oplossen is een zo’n grote plaat dusdanig in te snijden en de buigen dat ik correcte schaalvergroting heb. Hiertoe moet ik het bestaande object eerst weer terug ontwerpen naar een tekening op papier. Die kan in dan gebruiken om te vergroten.

Alle werken zien:

http://marcmarc.home.xs4all.nl/tab/betjemuiket/index.html

Artikel en fotografie: Marc Marc